راه اندازی الکتروموتور سه فاز
الکتروموتور سه فاز دارای سه خط ولتاژ و 6 عدد محل اتصال در داخل ترمینال باکس می باشد.در موتور های سه فاز اصطلاحا قفسه ای روش راه اندازی الکتروموتور به دو روش ستاره یا مثلث انجام می شود.
در حالت ستاره شدت جریان دریافتی از برق شبکه به میزان 3/1 کمتر از حالت مثل است.
دلیل این اختلاف شدت جریان این است که در حالت ستاره به دلیل نوع اتصال ولتاژ سیم پیچ های الکتروموتور کاهش پیدا کرده است.
به طور کلی در رنج توان زیر 4 4 کیلووات اتصال به هر دو روش ستاره و مثلث امکانپذیر است. زمانی که نیاز به توان و گشتاور نامی الکتروموتور داشته باشیم از روش مثلث برای اتصال استفاده میکنیم به این دلیل که از تمامی توان موتور استفاده میشود.
در رنج توان بیش از 4 کیلووات به دلیل اینکه بار مصرفی شبکه کاهش داشته باشد بهتر آن است که الکتروموتور راه به روش ستاره راه اندازی نموده سپس به روش مثلث تغییر دهیم.
همانگونه که اشاره شد، در توانهای بالاتر به دلیل اینکه با افزایش توان شدت جریان راه اندازی بیشتری مورد نیاز خواهد بود و به منظور کنترل این جریان در زمان راه اندازی اولیه ابتدا به روش ستاره موتور سه فاز را راه اندازسی و سپس نوع اتصال را به روش مثلث تغییر میدهیم تا به حداکثر توان نامی موتور دست پیدا کنیم.
اما نکته قابل تامل اینکه با توجه به حالت ثابت تیغه ها در ترمینال باکس چگونگی تغییر حالت از ستاره به مثلث در زمان کارکرد موتور است.
مسلما به روش دستی امکان چنین کاری وجود ندارد و باید به دو روش ذیل به این تغییر حالت برسیم:
1- استفاده از کنتاکتور
با استفاده از 3 کنتاکتور که به صورت دو به دو موتور ستاره را به مثلث تبدیل میکند. در این حالت کنتاکتور های 1 و 2 موتور را به حالت ستاره می‌برد و سپس با مدار وارد کردن کنتاکتور های 1 و 3 نوع اتصال به حالت مثلث خواهد برد.
بطور خلاصه فرایند عملکرد کنتاکتور ها بشرح ذیل میباشد:
1-در مرحله اول و در لحظه استارت موتور کنتاکتور شماره 2 که کنتاکتور ستاره است وصل و موتور راه اندازی میشود.
2-سپس کنتاکتور شماره 1 که کنتاکتور بیس میباشد به حالت وصل رفته شروع بکار میکند.
3- موتور استارت شده و شروع به کار میکند تا به دور نامی در محدوده 70تا 75 درصد برسد.در این مرحله کنتاکتور 2 یا همان کنتاکتور ستاره قطع خواهد شد.
4-بلافاصله در زمانی بسیار کوتاه کنتاکتور شماره 3 یا کنتاکتور مثلث در مدار قرار میگیرد و الکتروموتور را به حالت مثلث می‌برد.
5-کنتاکتور شماره 2 از ابتدا تا انتهای فرایند در حالت روشن و وصل می باشد و نقش کنتاکتور واسط را ایفا میکند.این روش روش ستاره مثلث باز نامیده میشود.
بر اساس توضیحات فوق و روش ستاره مثلث باز ذکر این نکته ضروری است که استفاده از این روش باعث بروز مشکلی بشرح ذیل میشود:
همانطور که گفته تغییر از حالت ستاره به حالت مثلث در زمانی کوتاه اتفاق می‌افتد که با توجه به نحوه اتصال الکتروموتور در این زمان کوتاه در هیچیک از حالات ستاره یا مثلث نیست و به همین دلیل به این روش ستاره مثلث باز میگویند چرا که از یک سو سیم پیچ به جریان سه فاز متصل است و از سمت دیگر کاملا آزاد و بدون اتصال است اما روتور همچنان در حال گردش می باشد.
با توجه به خاصیت و طبیعت روتور، این قطعه همواره بار مغناطیسی داشته و میدان مغناطیسی آن بر روی سیم‌پیچ یا همان استاتور جریانی الکتریکی القا می‌نماید. در این حالت الکتروموتور بدلیل چرخش روتور و عدم اتصال جریان الکتریکی به استاتور، به حالت تولید برق یا ژنراتور تبدیل میشود. دراین زمان کنتاکتور وصل و جریان ورودی به موتور را برقرار میکند که در برابر جریان القا شده بر روی استاتور توسط روتور قرار میگیرد که به هیچ وجه همفاز نیستند و باعث بروز جریان شوک بر روی استاتور میشود.
هرچقار موتور سایز و توان بالاتری داشته باشد میزان این شوک بیشتر خواهد بود. این شوک که به شکل جریان برق است در استاتور به شکل جهش یا همان شوک مکانیکی ظاهر گردیده که بطور خلاصه باعث کاهش طول عمر موتور خواهد شد.
اما مشکل این جهش به غیر از آسیب به موتور در خروجی زمانی مشخص میشود که الکتروموتور به عنوان مثال به پمپ آب کوپل شده و تکان های حاصل از این جهش با جریان حرکت آب در پمپ جمع و ضربات و میزان شوک افزایش می‌یابد و میزان صدمات را بیشتر میکند.
اما برای جلوگیری از این شوک روش ستاره مثلث بسته با اضافه کردن یک کنتاکتور چهارم کنترل میشود. زمانی که الکتروموتور توان بالایی برای راه اندازی داریم کنتاکتور چهارم با تعداد مقاومت احیا در مدارقرار میگرید که به هنگاه تغییر حالت به استاتور وصل شده تا به میزان زیادی میزان جریان القایی را کاهش هد.
2-استفاده از کلیدهای دستی 0 و 1 یا اصطلاحا کلید دستی گردان
در این نوع کلید ها سه ترمینال در ورودی کلید و 6 ترمینال در خروجی کلید به سمت موتور وجود دارد. 6 ترمینال خروجی به دو دسته سه ترمینال ستاره و سه ترمینال مثلث تقیسم شده‌اند که ترکیب ستاره مثلث را در خود کلید تعبیه شده و به صورت پیش فرض دارند.
با اتصال سه رشته سیم خروجی کلید در جایگاه های ستاره ترمینال باکس موتور و سه رشته دیگر به تیغه های حالت مثلث الکتروموتور صرفا با تغییر حالت کلید از 0 به یک موتور از حالت ستاره به مثلث و بلعکس تغییر می یابد.
در راه اندازی موتور به روش ستاره مشکلاتی از قبیل جریان شوک، کاهش گشتاور موتور در لحظه استارت به میزان 30 تا 70 درصد را همراه دارد. بنابر این به عنوان مثال در بالا بر ها گزینه مناسبی برای راه اندازی موتور سه فاز نمی‌باشد.
الکتروموتور تکفاز و سه فاز ستاره ,مثلث ,حالت ,موتور ,کنتاکتور ,الکتروموتور ,حالت ستاره ,ستاره مثلث ,تغییر حالت ,حالت مثلث ,کنتاکتور شماره منبع
درباره این سایت