حقوق آثار ادبی و هنری ( مالکیت ادبی هنری / کپی رایت ) حقوقی است که مطابق قانون برای پدید آورنده یک اثر ادبی و هنری شناخته می شود و از طریق اعطای حقوق معنوی و مادی به وی اختیار می دهد تا تکثیر و عرضه اثر خود را کنترل کرده و بهره برداری و استفاده از اثرش توسط دیگران را محدود نموده یا مطابق قرارداد اجازه دهد.
برای حمایت از آثار ادبی و هنری در ایران، می بایست آن اثر اصیل باشد. به این معنا که شخصیت پدیدآورنده در اثر نمودار بوده و ناشی از اندیشه، احساسات و تلاش فکری شخص پدیدآورنده باشد. بنابراین اثری که تقلید و کپی برداری از آثار دیگران یا تقلید محض از آن ها باشد نمی تواند واجد حق کپی رایت گردد.
یکی دیگر از شروط اعطای حقوق مادی به پدیدآورنده، انتشار اثر برای اولین بار در ایران می باشد.
آثار ادبی و هنری به محض ایجاد و خلق به خودی خود تحت حمایت قانون قرار می گیرد و حمایت از آن مشروط به ثبت با تشریفات دیگری نمی باشد. ثبت اثر امری اختیاری است و پدیدآورنده می تواند اثر خود را در ایران در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به ثبت برساند. فایده ثبت اثر اینست که پدیدآورنده برای اثبات مالکیت خود در دادگاه با ارائه گواهی ثبت از ارائه دلیل دیگری بی نیاز می گردد.
پدید آورنده آثار هنری یا ادبی دارای دو قسم حق می باشد :
1- حقوق مادی که شامل بهره برداری های مالی و اقتصادی از اثر می باشد.
2- حقوق معنوی که شامل مرتبط با شخص پدیدآورنده مانند حق عنوان اثر می باشد.
حقوق معنوی پدیداورنده اثر دائمی است ولی حقوق مادی، به مدت عمر پدیدآورنده اثر به اضافه 50 سال از زمان فوت وی است که در آثار سینمایی، عکاسی و اثر متعلق به شخص حقوقی 30 سال می باشد.
پدیدآورنده آثار هنری و ادبی انتشار یافته در ایران نمی توانند حقوق خود را در سایر کشورها مطالبه نمایند همانطور که پدیدآورندگان آثار انتشار یافته در سایر کشورها نمی توانند از حقوق مادی اثر خود در ایران برخوردار باشند. این به دلیل این است که ایران تاکنون به عضویت معاهده بین المللی حق مولف از جمله معاهده برن، معاهده حق مولف وایپو، معاهده رم و . در نیامده است.
در حقوق ایران، قوانین متعددی برای حمایت از حقوق پدیدآورندگان آثار ادبی و هنری وجود دارد. از جمله این قوانین عبارت است از :
- قانون حمایت حقوق مولفان و منصفان و هنرمندان ( 1348 ) و اصلاحیه ماده 12 آن مورخ 31 / 5/ 89
- آیین نامه اجرایی ماده 21 قانون حمایت حقوق مولفان و منصفان و هنرمندان ( 1350 )
- قانون ترجمه و تکثیر کتب و نشریات و آثار صوتی
- قانون تجارت الکترونیکی ( 1382 ).
مدارک لازم برای ثبت آثار هنری و ادبی :
1- تقاضانامه کتبی
2- ارائه مدارک و مستندات لازم در خصوص معرفی اثر منطبق با آیین نامه اجرایی ماده 21 قانون حمایت از حقوق مولفان و هنرمندان
3- تکمیل فرم درخواست نامه ثبت آثار ادبی – هنری
4- کپی کارت ملی و تمامی صفحات شناسنامه
5- یک نسخه وکالتنامه یا مدرک مثبت نمایندکی قانونی در صورت داشتن وکیل
کامپیوتریا حقوق ,آثار ,ادبی ,هنری ,حمایت ,پدیدآورنده ,آثار ادبی ,آثار هنری ,حقوق مادی ,حقوق معنوی ,حقوق مولفان منبع
درباره این سایت