روابط ايران و هلند

روابط ايران و هلند در زمان كريم خان به داستان پرحادثه اي شبيه است كه راهن دريائي خليج فارس نقش عمده اي در آن بازي كرده اند. در آن هنگام جزاير هند هلند يعني اندونزي امروز بتازگي مورد دست اندازي هلنديها قرار گرفته بود و در باتاويا مركز اين جزاير يك دولت هلندي بنمايندگي از طرف دولت مركزي هلند حكومت مي كرد. دولت هلندي باتاويا شخصي را به نام بارون كنيپ هاوزن بنمايندگي به بصره فرستاده بود و اين شخص در بصره تجارتخانه اي دائر كرده بود و تجارت هند هلند و خليج را بعهده داشت، مدتي بعد حاكم بصره بارون را به بهانة هتك حرمت قوانين و مقررات مذهب اسلام زنداني كرد[1]. و يا به دليل اينكه آن طور كه سرجان ملكم مي گويد: 

“ هاوزن با زني مسلمان در بصره روابط نامشروع برقرار كرده بود والي بصره تصميم به زنداني كردن وي و همكارانش گرفت. آنان پس از پرداخت جريمه اي سنگين معادل صدهزار روپيه ناچار شدند از بصره خارج شوند[2].”

بارون كنيپ هاوزن به باتاويا مراجعت كرد، به دولت هلندي باتاويا پيشنهاد كرد بعضي از جزاير مهم خليج فارس و از جمله جزيرة خارك را به منظور تأمين تجارت هلند و استقرار نفوذ اين كشور در اين ناحيه فتح كنند. جزيرة خارك حاكم بر تجارت خليج فارس و شهر بصره بود و به همين جهت بارون قصد داشت با تسخير اين جزيره و مستحكم كردن آن تجارت بصره را فلج كند و از حاكم اين شهر انتقام گيرد. دولت هلندي باتاويا نقشه بارون را تصويب كرد و بارون با دو كشتي جنگي از باتاويا حركت و در سال 1755 ميلادي (1170 هجري ) او بود، پس از مقاومت مختصري تسليم شد و حاضر شد انحصار تجارت اين جزيره را با حق اقامت به هلنديها وگذار كند[3].

به دليل موقعيتي كه جزيرة خارك در امير نظارت بر كشتيهاي دولت عثماني كه به بصره رفت و آمد مي كردند، داشت، تصميم گرفت ماجراي شكست خود را در بصره جبران كند و هم با رونق بخشيدن به خارك كه سكنة آن حدود صد نفر ماهيگير بومي بودند. تجارت بصره را فلج نمايد و منافع سرشاري نصيب هلند سازد. اينكه آيا هاوزن با دوكشتي جنگي از باتاويا به خليج فارس آمده و خارك را در يك نبرد تصرف كرده و نظر شيخ ناصر حاكم بندر ريگ را نيز كه چاره اي جز پذيرش انحصار تجارت و حق اقامت هلنديها در خارك را نداشت جلب كرده است، يا اينكه شيخ ناصر به ميل خود انحصار تجارت خارك را به او واگذار كرده، صحت اين امور به درستي معلوم نيست، ولي به هر تقدير كنيپ هاوزن و هلنديها از اين سال (1170) تا يازده سال ديگر در آنجا ماندند.

اين جزيره ويران در اثر فعاليت شديد هلنديها بزودي به صورت يك مركز تجاري آباد و با اهميت و يك انبار مطمئن و مناسب براي كالاي تجار خليج فارس درآمد و جمعيت آن كه تا سال 1755 يعني سال تسخير آن بدست هلنديها از چند صد نفر ماهيگير نمي كرده يازده سال بعد به 11000 نفر بالغ شد[4].

اما سرانجام در ژانويه سال 1766 ميرمهنا به خارك حمله نمود و قلعه هلنديها را تسخير كرد و كليه اموال آنها را به غارت برد، هلنديها با كشتيهايشان به باتاويا گريختند و به اين ترتيب به دوران تسلط و نفوذ آنان در خليج فارس پس از يك قرن و نيم خاتمه داده شد[5].




[1] - هدايتي، هادي، همان كتاب.

[2] - مالكم، سرجان، تاريخ ايران، ترجمه ميرزا ميري، ج / 2 ، ص 208.

[3] - همان كتاب، ص 250.

[4] - هدايتي، هادي، همان كتاب.

[5] - مهدوي، عبدالرضا هوشنگ، همان كتاب، ص 181.


اسکوپ ، مطالب مختلف علمی و سرگرمی بصره ,هلنديها ,باتاويا ,تجارت ,خارك ,هلند ,خليج فارس ,دولت هلندي ,روابط ايران ,انحصار تجارت ,كنيپ هاوزن ,دولت هلندي باتاويا منبع

مشخصات

تبلیغات

آخرین ارسال ها

آخرین جستجو ها

حجاب remapdoctor1 بیا برا خرید نمایندگی کولر جنرال در رشت پورتال و سایت تفریحی خبری ایرانیان علم حرف اول